زن نماد مهربانی، ایثار و فداکاری، عشق و محبت است. در نگاه اسلامیایرانی مردم ما، زن غمخوار فرزند، همسر و پدر خود بوده و نقش مهمی در به هم پیوستگی و روابط عاطفی خانواده دارد. اما این نماد بودن همیشه منجر به این نشده است که تمام زن ایرانی نمود کاملی از این نماد باشد.

حضرت زهرا(س) به سبب داشتن ویژگی های برجسته یک زن کامل و نمونه الگوی خوبی برای زنان ایرانی است. زنان ایرانی نیز به سبب علقه و علاقه به خاندان پاک پیامبر، همواره آن بانوی بزرگ را ستوده و سرمشق خود قرار داده و سعی کرده اند شیوه همسری و مادری او را مرام خود در زندگی زناشویی و خانوادگی قرار دهند. این بانوی بزرگ در زندگی خود مظهر فداکاری و ایثار و محبت به خانواده بوده است. از این رو از زنان ایرانی مسلمان نیز  انتظار می رود در زندگی زناشویی و خانوادگی خود همچون بانو و سرور خود عمل کنند اما آیا همیشه به این توفیق دست یافته اند؟

بسیار دیده ایم که زن و شوهری که در ایام آغازین آشنایی و بستن پیمان زناشویی تصمیم گرفته اندعشق و علاقه و محبت را شیوه و مرام زندگی خویش کنند، مدتی بعد کدورت های بسیاری دامن گیر روابط آن ها می شود. نگاه آرمان گرایانه مادی و مدرن به زندگی که معمولاً در آن، عشق به معنای پاشاندن و نثار عالم مادی زیر پای همسر است، کم کم در واقعیت های زندگی گم می شود و بالا و پایین های مادی در برخی برهه های زندگی، همسر را از تأمین ایده آل زندگی زن ناتوان می سازد. این جاست که آن شیوه عشق و محبتی که پیش از این قرار بود شیوه و مرام یک عمر زندگی باشد به سبب نگاه مادی به زندگی، از رمق می افتد.

فاطمه(س) بانوی خوبی ها، نمونه ای استثنایی در پایبندی بر این عشق و محبت حتی در بدترین شرایط اقتصادی همسر است. این بانوی مهربانی ها، نه تنها به ملامت و سرزنش همسر نمی پردازد بلکه با لطایف الحیل سعی می کند تا حتی پدرش هم متوجه وضعیت نابسامان اقتصادی آن ها نشود. این محبت و عشق را به جایی می رساند که وقتی همسرش از او می پرسد فاطمه جان سه روز است که در خانه چیزی ندارید و به من نمی گویید؟ می فرماید: شرم داشتم که از تو چیزی را بخواهم که توان مهیا کردن آن را نداری!

نکته قابل توجه در این جا این است که اگر فاطمه فاطمه است علت آن است که همسرش هم علی است. او می داند که همسرش از هیچ تلاشی برای تأمین معاش خانواده کوتاهی نمی کند. اشاره آن حضرت به این که «... توان مهیا کردن آن را نداری..» دلیلی بر این حرف است. نمی توان از زنان انتظار داشت در حالی که همسرش در تأمین معاش خانواده کاهلی می کند، اخلاق فاطمی در پیش گیرند. چه بسا اخلاق فاطمی در چنین مواردی به بی عارتر شدن مرد هم بیانجامد. نه تنها نمی شود چنین انتظاری داشت بلکه این کار عاقلانه هم نیست.

از دیگر ویژگی های برجسته حضرت زهرا(س) در زندگی زناشویی، یاوری خوب بودن برای حضرت امیر(ع) است. وقتی پیامبر پس از ازدواج آن دو بزرگوار از حضرت علی(ع) درباره فاطمه می پرسد، امیر مؤمنان(ع) می فرماید: او خوب یاوری است در عبادت و بندگی خداوند. وقتی مسیر مشترک زندگی زن و شوهر، خوب بودن و خوب زیستن و بندگی باشد، صبوری و همراهی زن در مراحل مختلف زندگی اعم از ناملایمات و ملایمات و شیرینی ها و تلخی ها، نقش مهمی پیدا می کند.

مطالبه آن چه در توان همسر نیست او را به انواع راه های حرام برای کسب مادیات سوق می دهد. عدم قناعت زن به داشته ها، مرد را مجبور به کار بیشتر می کند که اگر او را به حرام هم نیاندازد، تا جایی می رسد که آرامش را از او می گیرد و او تنها و تنها کار برای به دست آوردن پول برای کسب رضایت همسر را در پیش می گیرد. در حالی که همه زندگی آسایش و رفاه مادی نیست. آرامش روحی، روانی و جسمی، رشد و تعالی معنوی، شادی، نشاط، محبت، زندگی خوب، محفل گرم و آرام و انجام وظایف متقابل زناشویی از دیگر نیازهای زندگی مشترک است که با درک و انجام وظایف متقابل زن و شوهر است که تأمین می شود.

با نگاه به سیره آن بانوی خوبی ها در می یابیم که زن فاطمی با نگاه منفعت طلبانه به همسر نگاه نمی کند و بیش از آن که به این فکر کند که قرار است چه منافع و خدماتی از همسر دریافت کند، به انجام وظایف خود در برابر او می اندیشد. به طوری که از مهر سرشاری که خداوند بر وجود او ارزانی داشته در برداشتن غم و اندوه و خستگی از دوش مرد زندگی خود به خوبی بهره می گیرد. همچنان که حضرت امیر(ع) نیز این چنین بودند.

براساس حقوق اسلامی انجام خیلی از امور همچون کار در منزل از دوش زن برداشته شده است اما آن چه پیامبر اسلام(ص) برای علی(ع) و فاطمه(س) تجویز می نمایند یک رابطه حقوقی نیست بلکه اخلاقی و تقسیم کار بیرون و درون خانه برای آن دو بزرگوار است.

غذایی که بانوی خانه عشق و محبت را در آن می آمیزد، علاوه بر آن که قوتی برای جسم خانواده باشد، مایه نیروی قوای روح و روان آن هاست. در سیره حضرت زهرا(س) آمده است ایشان آنقدر سنگ آسیاب را با دستان مبارک خود برای پخت نان برای اهالی خانه چرخانده بودند که دستانشان تاول می زند. این نمونه ای است برای آن که زنان در خانه بی منت و با عشق و محبت برای گرم کردن محیط خانه و خانواده تلاش کنند.

نکته مهم در این جا، اهمیت قدردانی و محبت متقابل مرد در پاسخ به این فداکاری ها و الطاف بی چشم داشت همسر است. در غیر این صورت عادلانه نیست که انتظار داشته باشیم زن بی دریغ از خودگذشتگی و محبت کند اما از سوی دیگر مرد آن طور که باید در صدد سپاسگذاری از او بر نیاید. طبیعی است که با پاسخ های سرد و منفی مرد در برابر این دلسوزی ها و محبت های خارج از وظیفه شرعی او، زن از فداکاری های خود احساس شکست خوردگی و استثمارشدگی خواهد داشت و این  احساس برای ادامه یک زندگی زناشویی شیرین و با دوام، بسیار خطرناک است.

روح زن سرشار از خود گذشتگی و محبت و احساس است اما به همان اندازه نیز حساس و شکننده است. روح زنی که احساس شکست و استثمارشدگی کند به شدت در هم می شکند و از یک روح در هم شکسته نمی توان انتظار محبت بی دریغ و احساس و دلجویی داشت.

اگر ما خواهان آن هستیم که زنان ما خلق و خو و شیوه فاطمی را در روابط خود با همسر در پیش گیرند باید مردان ما نیز اخلاق و محبت علوی را در برابر همسر خود پیش بگیرند. تا خانواده محمدی شکل بگیرد و نوگلانی حسنی، حسینی و زینبی در آن رشد پیدا کنند.

و سخن آخر این که این انتظاری که از برخی زنان ما می رود تا به رقم بد خلقی ها و بدرفتاری های همسر، حضرت زهرا(س) را الگوی خود قرار دهند و در زندگی با کم و بیش و سختی ها و شیرینی هایش بسازند، فاطمی بودن نیست، آسیه شدن است. هر چند مقام این بانوی بزرگ نیز بسیار ستودنی است.

اعظم امیروثوقی

منبع:پایگاه اطلاع رسانی بچه های مسجد دانشگاه گیلان

لینک: http://guilan.masjedun.com/?siteid=338&pageid=57428&newsview=354423